Dit is mijn eerste artikel dat op Geekster (27/10/2014) werd gepubliceerd.
Zombies, lobotomie, een moordzuchtige dokter en een meedogenloze, sadistische robot…ook dit is Disney.
Disney is het spoor kwijt
Als we jullie vertellen dat Disney, het bekende cleane familiebedrijf, een sci-fi horrorfilm in 1979 op het bioscoopgaand publiek loslaat, en dat jonge kinderen tijdens en na de film van schrik in hun broek plassen, verklaren jullie ons gek. The Black Hole brengt hen ver weg van pratende dieren en zingende nanny’s.
Waarom lanceert Disney, toen nog Walt Disney Productions, in deze periode een sci-fi film?
Het huis van Mickey Mouse bevindt zich op dat moment in een neerwaartse creatieve spiraal. De periode vanaf Robin Hood (1973) tot de release van The Little Mermaid (1989) mogen we probleemloos als een zwarte periode omschrijven. De mayonaise pakt niet meer. Niettegenstaande dat Disney heel wat toekomstige cultfavorieten, zoals onder andere Pete’s Dragon (1977), The Fox and The Hound (1981),Condorman (1981), Tron (1982) en (het onderschatte) The Black Cauldron (1985) in de bioscoop brengt, blijven de grote (verwachte) kassuccessen uit.
Ondertussen in een galaxy far, far away…
Halverwege de jaren 70 maakt ene George Lucas een ruimteprent, bol van robotjes, ruimteschepen en lasergevechten, dat tegen alle toenmalige conventies in een groot publiek bereikt. Star Wars wordt naast een monsterhit een klassieker.
Na dit kassucces van de exploten van Skywalker en de zijnen, gaan alle grote (en kleine, voornamelijk Italiaanse) productiehuizen hun eigen versie verdelen. Disney, dat sinds 1975 aan dit project werkt, denkt waarschijnlijk bij zichzelf “Robotten en ruimteschepen, wij tonen wel hoe dat moet.” Het verloopt enigszins anders.
De film kun je niet gemakkelijk in een hokje plaatsen.
Over The Black Hole schreven menig websites reeds hun mening, en ongetwijfeld verkondigen we niets nieuws als we zeggen dat de film tussen een fascinerend mix van verschillende stijlen en een regelrechte miskleun ligt.
Het verhaal vertel je spoilervrij heel snel. Een groep ruimtereizigers aan boord van de USS Palimino vindt in hun terugreis het verloren gewaande ruimteschip USS Cygnus. Daar ontmoeten ze dr. Hans Reinhardt, de schijnbaar enige overlevende aan boord, omringd door cyborgs en robotten. Al snel wordt duidelijk dat hij, naast zijn twijfelachtige plannen om een Zwart Gat in te gaan, er een groter en gevaarlijker geheim op nahoudt. Klinkt simpel, niet? Kids will love it?
Neen, het verhaal gaat, hoe eenvoudig je het ook uitlegt, boven eenieders hoofd. Er volgen discussies over de mysteries van het Zwarte Gat, over wetenschap en theologie, en één van de bemanningsleden van de Palimino blijkt over telepathische gaven te beschikken. Alles verloopt rechtlijnig, behoorlijk realistisch en de film voelt bij momenten meer als een (geslaagde) psychologische thriller aan. Jammer genoeg spat het geheel naar het einde toe uiteen, slaat het tempo volledig om en volgen de onwaarschijnlijkheden elkaar op. Het lijkt alsof een tweede regisseur toch wat Star Wars-vibe in de film wou stoppen, voor een derde het verhaal opnieuw een nieuwe laatste wending laat ingaan en we een langgerekte, psychedelische finale met verwijzingen naar hemel en hel, compleet met engelen en vagevuur, gepresenteerd krijgen.
Maar vormt de aanwezigheid van de robots niet de grote aantrekkingskracht voor de kinderen? Ja en neen.
Ja, hoewel ze niet echt swingen, zien robotjes V.I.N.CENT en ouwe B.O.B. er kindvriendelijk en kleurrijk uit. Qua dynamiek, kan je hen het best met Lightning McQueen en Mater uit de Cars-films vergelijken. De vijandige knalrode Maximillian is andere koek. Dit is een Darth Vader zonder scrupules, een zwijgzame, zwevende nachtmerrie die met zijn verlichte ogen en vlijmscherpe roterende messen zelfs de xenomorphs op afstand houdt. Kids will love this one! Zijn talrijke mechanische knechten marcheren als soldaten doorheen het ruimteschip.
De invulling van de menselijke cast is een dubbeltje op zijn kant. In plaats van jong aanstormend talent, zoals George Lucas dat met verve doet, kiest regisseur Gary Nelson (meest bekende werk wordt Happy Days) voornamelijk voor oudere gevestigde waarden als Maximillain Shell (dr. Reinhardt), die in elke scene alle aandacht opeist, Anthony “Psycho” Perkins (dr. Alex Durant), Robert Forster (capt. Dan Holland) en Ernest Borgnine (Harry Booth).
35 jaar later kunnen we stellen dat het tempo van de film verduiveld traag verloopt. Maar, als je dit koppelt aan de donkere en onheilspellende sfeer dat doorheen de film tastbaar is, valt dit best mee. Elk moment dat wat hoop brengt wordt quasi onmiddellijk door wanhoop gevolgd. Niettemin blijft het gevoel van “hier zat veel meer in” rondhangen.
Gelukkig is de soundtrack in handen van grootmeester John Barry (ook bekend als de componist waarAlex Carlier het merendeel van zijn inspiratie haalt). Zijn filmscore klinkt majestueus en past perfect bij de sfeer. De Suite mag je als één van zijn beste instrumentale filmnummers beschouwen.
Een bijzondere pluim gaat ook naar het team die de decors, vormgeving en speciale effecten ontwerpt. De USS Cygnus lijkt wel een levend spookhuis in de ruimte, een plaats waar de stilte heerst, waar zijn gasten nietig zijn en ze zich er geen moment thuis voelen. Het mag dan ook niet verwonderlijk zijn dat zij 2 Oscarnominaties in de wacht slepen.
The Black Hole bereikt cultstatus
De release van de film gaat gepaard met een stortvloed aan merchandise, waarbij achteraf gezien de verkeerde keuze werd gemaakt deze tot pre-adolescenten te richten, zoals lunchboxen, grammofoonplaten,comics, verkleedpakjes en action figures. Ironisch halen deze toen weinig succesvolle producten nu hoge prijzen op de verzamelmarkt. Zeer snel wordt immers duidelijk dat deze film een blijvende indruk op zijn fans heeft nagelaten.
Het goede nieuws bereikt ons in 2013, wanneer Disney een remake aankondigt. Dan rest enkel de vraag of de droomfabriek, dat tegenwoordig opvallend safe speelt en enkel gevestigde en bewezen licenties (Star Wars, Marvel, Cars,…) verfilmt, het risico durft nemen om een The Black Hole in zijn volle claustrofobische glorie te herinterpreteren.